364- مفهوم کاوی واژه تفسیر

تفسير چيست؟

«تفسير» در لغت يعنى برگرفتن نقاب از چهره! مگر قرآن كه «نور» و «كلام مبين» است نقابى بر چهره دارد كه از آن برگيريم؟! نه، نقابى بر چهره قرآن نيست، اين ما هستيم كه بايد نقاب از چهره جان برگيريم و پرده از ديده عقل و هوش خود كنار زنيم تا مفاهيم قرآن را دريابيم روح آن را درك كنيم.

از سوى ديگر: قرآن تنها يك چهره ندارد، يك چهره عمومى دارد كه‏ براى همه گشاده است، و نور مبين است و رمز هدايت خلق! اما چهره، بلكه چهره ‏هاى ديگر دارد كه آن را تنها به انديشمندان، آنها كه تشنه حقند و پوينده راهند و خواهان بيشتر، نشان مى‏ دهد، و بهر يك به اندازه پيمانه وجود و كوشش و تلاش آميخته با اخلاصش، سهمى مى‏بخشد.

اين چهره ‏ها كه در لسان احاديث «بطون» قرآن ناميده شده، بر همه كس تجلى نمي كند، و يا صحيح تر، همه چشم ها قدرت ديد آن را ندارند، تفسير، به چشم ها قدرت مي بخشد و حجاب ها را كنار مي زند و بما شايستگى ديد آنها را تا آنجا كه براى ما امكان دارد مي دهد.

قرآن چهره‏ هايى نيز دارد كه گذشت زمان، و پرورش نبوغ ها و استعدادها از آن پرده بر مى گيرد، كه در سخن معروف «ابن عباس» آن شاگرد هوشمند مكتب على عليه السّلام به آن اشاره رفته است: القرآن يفسره الزمان.

از همه اين ها گذشته قرآن به مضمون كلام معروف «القرآن يفسر بعضه بعضا» خودش خود را تفسير مي كند، و آياتش پرده از چهره يكديگر بر مى‏ گيرند و اين هرگز با نور و كلام مبين بودنش منافات ندارد كه قرآن «يك واحد به هم پيوسته» و «مجموعه از هم ناگسسته» است، و مجموعا نور است و كلام مبين.[1]