361- محتواى سوره‏ حمد

هفت آيه‏اى كه در اين سوره وجود دارد هر كدام اشاره به مطلب مهمى است:

" بِسْمِ اللَّهِ" سر آغازى است براى هر كار، و استمداد از ذات پاك خدا را به هنگام شروع در هر كار به ما مى‏آموزد.

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‏ درسى است از باز گشت همه نعمتها و تربيت همه موجودات به اللَّه، و توجه به اين حقيقت كه همه اين مواهب از ذات پاكش سرچشمه مى‏ گيرد.

الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏ اين نكته را بازگو مى‏ كند كه اساس خلقت و تربيت و حاكميت او بر پايه رحمت و رحمانيت است، و محور اصلى نظام تربيتى جهان را همين اصل تشكيل مى ‏دهد.

مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ‏ توجهى است به معاد، و سراى پاداش اعمال، و حاكميت خداوند بر آن دادگاه عظيم.

إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ‏، توحيد در عبادت و توحيد در نقطه اتكاء انسانها را بيان مى‏ كند.

اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‏، بيانگر نياز و عشق بندگان به مساله هدايت و نيز توجهى است به اين حقيقت كه هدايتها همه از سوى او است! سرانجام آخرين آيه اين سوره، ترسيم واضح و روشنى است از صراط مستقيم راه كسانى است كه مشمول نعمتهاى او شده‏اند، و از راه مغضوبين و گمراهان جدا است.

و از يك نظر اين سوره به دو بخش تقسيم مى‏شود، بخشى از حمد و ثناى خدا سخن مى‏گويد و بخشى از نيازهاى بنده.

چنان كه در" عيون اخبار الرضا" ع در حديثى از پيامبر ص مى‏خوانيم:

خداوند متعال چنين فرموده:" من سوره حمد را ميان خود و بنده‏ام تقسيم كردم نيمى از آن براى من، و نيمى از آن براى بنده من است، و بنده من حق دارد هر چه را مى‏خواهد از من بخواهد: